Wywiad z dr Anetą Szymańską - Dyrektorem Programu MBA w Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu

Chociaż studia MBA mają na świecie już ponad stuletnią tradycję, to w naszym kraju jest to rynek stosunkowo młody, który z jednej strony wciąż się kształtuje i udoskonala, a z drugiej strony ma już ugruntowaną pozycję ze względu na wysoką jakość oferowanych studiów. Odpowiedź na to pytanie jest jednoznaczna: tak, studia MBA są w Polsce potrzebne. Zwłaszcza w dobie kryzysu, kiedy to w obliczu licznych zagrożeń związanych z niestabilną gospodarką wielu pracowników liczy się z możliwością utraty pracy i za wszelką cenę chce umocnić swoją pozycję na tej arenie. Wtedy sprawdzają się praktyki stosowane z powodzeniem w USA, polegające na wykorzystaniu okresu przestoju zawodowego na poszerzanie specjalistycznej wiedzy i zdobywanie nowych umiejętności czy kompetencji.

Studia MBA są również doskonałym rozwiązaniem dla osób, które liczą na awans w swoim środowisku zawodowym powiązany z osiągnięciem wyższego pułapu wynagrodzenia, a także większego poziomu satysfakcji z własnego rozwoju profesjonalnego. Osiągnięcie wyznaczonych celów zawodowych wymaga udoskonalenia kompetencji menedżerskich - zwłaszcza w czasach, gdy rynek pracy promuje najlepszych. Z uwagi na złożone otoczenie biznesu i nieustannie zachodzące w nim dynamiczne zmiany chęć do ustawicznego kształcenia się i samorozwoju jest na rynku pracy wymogiem koniecznym.

Dla kogo są przeznaczone studia MBA?

Programy MBA, które w naszym kraju są najczęściej studiami typu „part-time", są skierowane przede wszystkim do menedżerów średniego i wyższego szczebla, posiadających zdolności przywódcze i wysoki potencjał rozwoju. Uczestnikami tych studiów są osoby, które mają już doświadczenie zawodowe, ale znajdują się na takim etapie rozwoju swojej ścieżki kariery, kiedy chcieliby wzbogacić wiedzę i poszerzyć kompetencje, aby zdobyć wyższą pozycję w swojej firmie lub dostać lepszą pracę - w innej firmie, a nawet branży. Niekoniecznie są to absolwenci kierunków ekonomicznych - są wśród nich prawnicy, specjaliści PR, informatycy, inżynierowie, etc., pochodzący z różnych środowisk biznesowych.

Adresatami programów MBA są absolwenci studiów licencjackich lub magisterskich - studia te przybierają najczęściej formę studiów podyplomowych lub w nielicznych przypadkach magisterskich - tak jak to ma miejsce w naszej uczelni, Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu. Nasi studenci faktycznie otrzymują dwa dyplomy: tytuł magistra w dziedzinie zarządzania (specjalność: Master of Business Administration) oraz świadectwo ukończenia studiów podyplomowych we współpracy z Leipzig Graduate School of Management (HHL).

Często na studia MBA, zwłaszcza te prowadzone w języku angielskim, zapisują się osoby, które pracują lub chciałaby pracować w korporacjach międzynarodowych. Nasz program MBA cieszy się dużą popularnością wśród obcokrajowców, gdyż zajęcia i konsultacje odbywają się w 100% w języku angielskim. Zgłaszają się do nas kandydaci nie tylko z krajów takich jak Niemcy, Włochy, Wielka Brytania czy Irlandia, ale także z bardziej „egzotycznych" krajów, tj. Ghana, Malezja, Bangladesz czy Korea.

Czego można się nauczyć na studiach MBA?

Istotą programu MBA jest wykorzystanie posiadanych przez studentów doświadczeń zawodowych. Zajęcia odbywają się w postaci warsztatów, dyskusji, analizy przypadków (case study), symulacji, ćwiczeń multimedialnych, wirtualnych gier decyzyjnych i gier biznesowych. Wykłady mają charakter interaktywnych form symulujących praktyczne problemy menedżerów. Na studiach MBA duży nacisk kładzie się na pracę zespołową, przewagę praktyki nad teorią oraz wykorzystanie najnowszych światowych trendów do rozwiązywania problemów globalnych korporacji.

Badania wskazują na statystycznie znaczącą poprawę, w wyniku kształcenia w ramach studiów MBA, umiejętności i kompetencji w zakresie generowania informacji, analiz ilościowych i jakościowych, nowych technologii, przywództwa, stosunków międzyludzkich, ustalania celów, umiejętności podejmowania inicjatyw i ryzyka oraz... wiary w siebie. Ukończenie studiów MBA, zwłaszcza w języku angielskim, daje nieprawdopodobną pewność siebie. Edukacja w ramach MBA pozwala menedżerom rozwinąć umiejętności kluczowe dla poznawczej i emocjonalnej inteligencji - niezbędnej, by zostać wybitnym liderem. To właśnie holistyczne podejście do rozwiązywania problemów współczesnych korporacji pozwala na znaczne poprawienie efektywności pracy studentów i absolwentów programów MBA.

Czy bieżąca sytuacja ekonomiczna wpływa na studia MBA?

Każda zmiana koniunktury ma wpływ na kształt szkolnictwa wyższego. Od wielu lat ścierają się ze sobą dwa dążenia: z jednej strony chęć inwestowania w siebie, a zatem zapewnienia sobie w przyszłości wysokiego stanowiska pracy, z drugiej strony obawa o obecną stabilność finansową swoją i swojej rodziny. Coraz częściej powtarzającą się motywacją do podjęcia studiów MBA jest właśnie traktowanie tych studiów jako najpewniejszej inwestycji poczynionej w trudnych czasach, która zaowocuje w przyszłości. W dobie kryzysu z pewnością zmienił się profil uczestników programów MBA. Zgłasza się więcej osób, które ze względu na mniejsze obciążenie obowiązkami zawodowymi, wynikające ze spowolnienia gospodarczego, chcą wykorzystać związane z tym większe rezerwy czasowe na podjęcie studiów MBA.

Na takich właśnie kandydatów liczą coraz częściej oferenci programów MBA, ze względu na zmianę w nastawieniu firm do współfinansowania szkoleń dla swoich pracowników. Niestety budżety szkoleniowe, w tym przeznaczone na dofinansowanie studiów MBA, są znacznie redukowane. Najczęściej potencjalni kandydaci finansują sobie studia we własnym zakresie, korzystając również z oferowanych we współpracy z bankami form kredytowania. Jednakże mimo spowolnienia gospodarczego, które dotknęło polskie przedsiębiorstwa, uczelnie oferujące studia MBA nie odnotowują dużego spadku zainteresowania - zwłaszcza te, które oferują kursy MBA z najwyższej półki.

Na ile Pani zdaniem uzasadnione jest prowadzenie polskich studiów MBA w języku angielskim?

Uważam to za jak najbardziej uzasadnione. Studia MBA wywodzą się przecież ze Stanów Zjednoczonych, a więc oryginalnie prowadzone są w języku angielskim, który zresztą stał się międzynarodowym językiem biznesu. Najlepiej jest, jeśli zajęcia w ramach studiów MBA prowadzone są w 100% w języku angielskim - tak jak w Wyższej Szkole Handlowej w Wrocławiu, gdzie udział obcokrajowców wynosi aż 40%, a zajęcia prowadzone są w 50% przez wykładowców z zagranicznych uczelni. Takie rozwiązanie nie byłoby możliwe, gdyby nasz program był prowadzony częściowo w języku angielskim, a częściowo w polskim, jak to ma miejsce w wielu innych uczelniach.

Jeśli dany menedżer pracuje lub zamierza pracować w firmie międzynarodowej, w której wszystkie oficjalne dokumenty tworzone są w języku angielskim i cała komunikacja prowadzona jest w tym języku, to anglojęzyczna wersja studiów będzie dla niego najbardziej korzystna. Jest to doskonałe rozwiązanie zwłaszcza dla osób, które planują rozwijać swoją karierę na rynku globalnym. Międzynarodowy wymiar studiów MBA pozwala na czerpanie korzyści z różnic kulturowych w aspekcie dzielenia się zdobytą wiedzą, która w tym przypadku będzie cechować się różnorodnością ze względu na apsekt wielokulturowości.

Studiowanie w towarzystwie przedstawicieli międzynarodowych korporacji pochodzących z różnych krajów pozwala na nawiązanie kontaktów, które mogą okazać się niezwykle wartościowe i pożyteczne. W takich programach studenci pochodzą z różnych krajów, kultur i sektorów biznesu, co przez swoją różnorodność wnosi do programu całkiem nową jakość i świeżość spojrzenia na różne aspekty biznesu. Wiedza wyniesiona z tych studiów jest praktycznie zastosowalna w rożnych dziedzinach biznesu, więc absolwenci studiów MBA mogą liczyć na zatrudnienie w różnego typu korporacjach, zwłaszcza międzynarodowych, na stanowiskach wyższego szczebla zarządzającego.

Takich programów, które odbywają się w całości w języku angielskim jest niestety w Polsce niewiele, jednak z pewnością stanowi to o ich przewadze konkurencyjnej - zwykle prowadzone są przy wspóludziale silnego partnera zagranicznego.

Na ile ważna jest współpraca z zagraniczną uczelnią (uczelniami) przy organizacji studiów MBA?

Jednym z istotnych kryteriów oceny pozycji konkurencyjnej programów MBA jest tzw. stopień ich umiędzynarodowienia, mierzony m.in. liczbą zagranicznych wykładowców i słuchaczy. Posiadanie mocnego partnera zagranicznego jest niezmiernie ważnym czynnikiem w programie MBA, gdyż pozwala na skorzystanie z jego ogromnego doświadczenia i uzyskanie wsparcia w dążeniu do najwyższej jakości. Realizacja programu MBA we współpracy z uczelnią zagraniczną o ugruntowanej pozycji jest swego rodzaju wyróżnikiem współtworzącym wizerunek i reputację danej uczelni.

Nasz program jest realizowany we współpracy z najlepszą niemiecką uczelnią biznesową - Leipzig Graduate School of Management (HHL) - uczelnią o ponadstuletniej tradycji i zajmującą wysokie miejsca w rankingach międzynarodowych. Dzięki udziałowi profesorów z uczelni partnerskiej, a także wielu innych zagranicznych uczelni (z Niemiec, Francji, Austrii czy USA), nasi studenci MBA mogą czerpać z ich wieloletniego doświadczenia i najnowszej wiedzy eksperckiej. W programach tego typu wykładowcy są ściśle związani z praktyką gospodarczą na rynku polskim i międzynarodowym, co pozwala uczestnikom studiów MBA na poznawanie różnych światowych metod i rozwiązań, które są z powodzeniem stosowane na poziomie międzynarodowym.

Czy studia MBA nadal cieszą się niesłabnącą popularnością tak jak przed laty, czy też moda na nie przemija?

Jak wszystko ma swoje cykle, również studia MBA mają swoje wzloty i upadki. Osobiście jestem przekonana, że akurat studia MBA są obecnie w najwyższym stopniu pożądane zarówno przez pracodawców, którzy mogą liczyć na zwiększoną efektywność pracy absolwentów MBA, jak również pracowników, którzy dzięki ich ukończeniu mają szanse na niemal dwukrotnie wyższe zarobki.

Może nie zawsze istnieją namacalne dowody na to, że dyplom MBA ma znaczący wpływ na pozycję w świecie biznesu, ale z pewnością ukończenie specjalistycznych studiów MBA pozwala na zdobycie umiejętności działania na rynku międzynarodowym i globalnym. Studia te uczą efektywnego przywództwa i zarządzania strategicznego poprzez stosowanie zestawu konkretnych narzędzi usprawniających funkcjonowanie organizacji. Są one również przydatne ze względu na tzw. „networking", który daje możliwość budowania sieci kontaktów zawodowych, ułatwiających poruszanie się w świecie biznesu i odnalezienie się na rynku pracy.

Czy absolwenci studiów MBA są dobrze przygotowani do zmieniających się warunków na rynku pracy?

Trudna sytuacja na rynku pracy sprawia, że konkurencja o stanowiska wciąż się zwiększa - ma to odzwierciedlenie w rosnących wymaganiach stawianych także kandydatom na stanowiska menedżerskie. Chociaż zdobycie prestiżowego dyplomu MBA nie zawsze jest od razu obietnicą lepszej kariery, to jednak staje się coraz częściej ważnym atutem w rozgrywkach na arenie rynku pracy. Studia MBA integrują wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie pracy zawodowej z kompetencjami menedżerskimi, które mogą być pozyskane na studiach z zakresu zarządzania. Poprzez rozwój tych kompetencji umożliwiają dostosowanie się do potrzeb dynamicznie zmieniającego się rynku pracy.

To, w jakim stopniu absolwenci danego programu MBA są przygotowani na burzliwie zmieniające się warunki na rynku pracy, zależy od jakości i elastyczności tegoż programu. Dużą rolę odgrywa tutaj również wspomniany już „networking" - znane są przypadki, gdzie jeszcze w trakcie trwania studiów ich uczestnicy dostawali ciekawe propozycje zawodowe, a nawet zmieniali pracę, czy awansowali.

Programy MBA są aktualizowane i na bieżąco modyfikowane w zależności od trendów panujących na tym rynku. Ostatnio np. zauważa się rosnące zapotrzebowanie na rozwój tzw. „soft skills", które pozwalają na budowanie udanych relacji międzyludzkich, jakże niezbędnych we współczesnym złożonym i konkurencyjnym środowisku biznesowym. Umiejętności „miękkie" mają kluczowe znaczenie dla pracodawców, a pracownicy dzięki nim stają się bardziej atrakcyjni na rynku pracy poprzez profesjonalne kształtowanie swojego wizerunku. Umiejętności te ułatwiają funkcjonowanie w społeczeństwie, nawiązywanie nowych znajomości, realizowanie wytyczonych celów, czy chociażby organizowanie czasu. Właśnie tego typu uwarunkowania powinny być uwzględniane w modyfikowanych programach studiów MBA, aby zwiększyć ich przewagę konkurencyjną.

Jakich wskazówek udzieliłaby Pani wszystkim przygotowującym się do rozpoczęcia studiów MBA?

Osobiście udzieliłabym potencjalnym studentom MBA trzech porad. Po pierwsze: poszukujcie najwyższej jakości - tylko ona da Wam gwarancję sukcesu. Po drugie: wybierzcie studia anglojęzyczne - ich międzynarodowy aspekt jest ogromną wartością dodaną. Po trzecie: miejcie wizję swojej kariery - studia MBA nie mogą być celem samym w sobie, a powinny być częścią kompletnego planu rozwoju własnej kariery. Decyzja o podjęciu studiów MBA musi wynikać z dogłębnie przeprowadzonej analizy osobistych planów zawodowych - tylko wtedy przyniosą one oczekiwane korzyści i staną się przysłowiową „kurą znoszącą złote jajka".

Dziękuję za rozmowę