Rozmowa z dr. Bogdanem Gorczycą z Polish Open University

1. Czy studia MBA są potrzebne?

Studia MBA mają już ponad 100-letnią tradycję i ciągle, niezależnie od pewnych fluktuacji, cieszą się dużym zainteresowaniem na świecie, a od kilkunastu lat również w Polsce. To oznacza, że są potrzebne. Są potrzebne, ponieważ sukces w biznesie zależy tylko w części od intuicji, szczęścia czy wrodzonych umiejętności. Podstawa to ciągła aktualizacja wiedzy biznesowej, doskonalenie kompetencji menedżerskich, wymiana doświadczeń, poszukiwanie inspiracji do niestandardowych działań i nawiązywanie kontaktów. A właśnie to wszystko dają dobre studia MBA.

2. Co polskie studia MBA dają uczestnikom a co powinny dawać?

Studia MBA powinny zmieniać nie tylko zasób wiedzy i umiejętności uczestników, ale również, a może przede wszystkim, sposób ich myślenia i postrzegania międzynarodowego środowiska biznesu.
A zatem polskie i nie tylko polskie studia MBA nie powinny koncentrować się na dostarczaniu wiedzy potrzebnej do zarządzania, ale przygotowywać do podejmowania konkretnych, zasadnych i skutecznych decyzji biznesowych, zwłaszcza na szczeblu strategicznym.
Studia MBA w Polish Open University (POU) przygotowują do kariery w świecie szeroko rozumianego biznesu, kształcąc kadry menedżerów wysokiego i średniego szczebla dla przedsiębiorstw krajowych i międzynarodowych. Kształcimy przywódców, którzy posiadają umiejętność wyrażania opinii, obrony własnych tez, tworzenia wizji, wpływania na innych, inspirowania. Polish Open University uczy menedżerów, jak tworzyć innowacyjne rozwiązania w zakresie zarządzania, jak przejmować inicjatywę, prowadzić debatę, dogłębnie analizować problemy, myśleć kreatywnie i nieszablonowo. Umiejętności te pozwalają im podejmować samodzielne i trafne decyzje w otoczeniu, które ulega bardzo dynamicznym zmianom. To, co wczoraj było dobrym pomysłem, jutro już nie ma zastosowania. Absolwenci MBA w POU wiedzą, jak wzbogacać wiedzę i doświadczenie, by wciąż być na bieżąco i kreować trendy w biznesie. To duża grupa zadowolonych z wyboru osób, które polecają nasze studia swoim współpracownikom i znajomym.

3. Jak dostosowywać programy MBA do potrzeb rynku?

Każda uczelnia, polska bądź zagraniczna, która chce, aby oferowany przez nią program MBA nie tracił na wartości i atrakcyjności dla studentów musi uważnie śledzić, a wręcz przewidywać trendy i sytuację na rynku pracy i odpowiednio modyfikować program studiów. Ważną rolę w tym procesie powinny odgrywać konsultacje z najważniejszymi interesariuszami studiów tj. słuchaczami, absolwentami i pracodawcami. Modernizacja programu, powinna polegać nie tylko na wprowadzaniu do programu poszczególnych przedmiotów najnowszych teorii i praktyk, ale przede wszystkim na integracji treści z wielu dziedzin wiedzy i praktyki menedżerskiej oraz podkreślaniu roli i praktykowaniu globalnego spojrzenia na analizowane zjawiska i problemy. Równolegle, powinna zwiększać się liczba modułów do wyboru, po to, aby umożliwić zdobycie specjalistycznych kompetencji wg potrzeb słuchaczy, np. w zakresie zarządzania ryzykiem finansowym. Zapewnia to szeroką, całościową perspektywę w podejściu do problemów współczesnego biznesu, ale również tak potrzebną dziś elastyczność w kształtowaniu kompetencji menedżerskich.

4. Na ile ważna jest Pana zdaniem współpraca z zagraniczną uczelnią przy organizacji studiów MBA?

Współpraca z zagraniczną uczelnią to ważny czynnik w doskonaleniu jakości i podnoszenia rangi programu, zwłaszcza wtedy, gdy odbywa się to na zasadzie akredytacji przez tę uczelnię programu opracowanego przez polską uczelnię. Zalety, które się z tym wiążą, to możliwość wymiany kadry i studentów, współpraca w zakresie doskonalenia kadry, czy wreszcie bardzo istotny czynnik jakim jest niezależny od uczelni prowadzącej studia zewnętrzny system kontroli ich jakości.

5. Na ile Pana zdaniem uzasadnione jest prowadzenie studiów MBA w języku angielskim?

Coraz bardziej widocznym, również w Polsce, trendem na studiach MBA jest ich internacjonalizacja przejawiająca się nie tylko w dążeniu do tworzenia międzynarodowych grup słuchaczy, ale również w organizowaniu wspólnych zajęć w trakcie wzajemnych wizyt słuchaczy z uczelni partnerskich. Wymaga to od słuchaczy posiadania bardzo dobrej znajomości języka angielskiego już na starcie studiów, oferowania wybranych części programu w języku angielskim, ale już niekoniecznie prowadzenia studiów wyłącznie w języku angielskim. Warto pamiętać, że mimo wszystko najlepiej formułuje się myśli i argumenty w języku ojczystym, a właśnie dyskusje, negocjacje to szczególnie wartościowy składnik toku studiów.

6. Jak kryzys wpłynie na popularność studiów MBA?

Trwające spowolnienie gospodarcze w naszym przypadku nie spowodowało na razie istotnych zmian w liczbie kandydatów na studia MBA. Zmieniła się natomiast ich charakterystyka. Mniej jest osób, którym studia finansują firmy. Sporo natomiast takich, które mniejsze obciążenie obowiązkami zawodowymi wynikające ze spowolnienia gospodarczego i związane z tym rezerwy czasowe chcą wykorzystać na podjęcie trudnych studiów MBA. Do tego grona należy zaliczyć również menedżerów zatrudnionych dotąd za granicą, którzy czasowo powrócili do kraju i chcą ten czas przeznaczyć na podniesienie swojej konkurencyjności na międzynarodowym rynku pracy.
To, że zainteresowanie studiami MBA i Executive MBA nie maleje to dobry sygnał. Choć z pewnością trzeba się liczyć z bardziej powściągliwymi decyzjami o podjęciu studiów MBA lub ich finansowaniu przez firmy. Z jednej strony jest to oczywiście zrozumiałe, z drugiej jednak, gdy się głębiej zastanowić, to właśnie inwestowanie w siebie i własny rozwój, jest jedną z najpewniejszych możliwości inwestycyjnych w warunkach zawirowań na rynkach finansowych. To również być może najlepszy moment na zwrot w karierze. Teraz bowiem wielu firmom będą potrzebni doświadczeni menedżerowie, którzy będą umieli znaleźć odpowiednie rozwiązania, stworzyć i wdrożyć skuteczne strategie działania w warunkach kryzysu.

7. Rankingi a rzeczywistość, czym kierować się przy wyborze studiów, na co zwracać uwagę, o co pytać, czego się dowiadywać?

Wybierając program MBA powinniśmy się kierować kilkoma czynnikami. Bardzo istotną rolę odgrywa dostosowanie edukacji do nowych wyzwań biznesowych. Na wielu uczelniach dyscypliny funkcjonalne, jak finanse, marketing czy np. HR stanowią odrębne dziedziny i tak też są traktowane. Przekłada się to na sposób przekazywania wiedzy, zakres i jej systematyzację. Tymczasem dziś poszukiwani są przede wszystkim menedżerowie posługujący się perspektywą interdyscyplinarną, potrafiący wdrażać rozwiązania, które poprawią globalne funkcjonowanie firmy, a nie tylko pewien wybrany fragment jej działalności, nierzadko również kosztem innego.
Najlepsze uczelnie biznesowe tworzą programy właśnie wg modeli „interdyscyplinarnych", dzięki czemu mają one charakter bardziej praktyczny. Poszczególne przedmioty nie są wówczas niezależnymi od siebie bytami, a kształcenie uwzględnia powiązania między różnymi funkcjami biznesowymi. Taki model funkcjonuje również w Polish Open University.
Ważnym miernikiem jakości programu jest również jego ocena dokonywana przez głównych beneficjentów, czyli słuchaczy i pracodawców. Absolwenci MBA w POU to duża grupa zadowolonych z wyboru osób, które polecają nasze studia swoim współpracownikom i znajomym.
Nie do przecenienia jest także potwierdzenie wysokiej jakości programu, uzyskane obiektywnie w jedyny praktycznie możliwy sposób, tj. przez renomowane, niezależne międzynarodowe organizacje akredytacyjne takie jak Association of MBA's. Tę akredytację nasza uczelnia otrzymała jako pierwsza w Polsce.
I wreszcie rankingi. Tak - to istotne, obok wszystkich wymienionych powyżej, kryterium wyboru programu. Ale wybierając należy również sprawdzić, czy wśród wymagań wstępnych znajduje się konieczność posiadania przynajmniej trzyletniej praktyki zawodowej, jaka jest liczba godzin zajęć (pożądane minimum to 500 godzin), czy w uczelni oferującej program funkcjonuje system kontroli jakości kształcenia, a postępy studentów są poddawane systematycznej, rygorystycznej ocenie. Ostatni, ale oczywiście bardzo ważny czynnik to cena - tu warto kierować się nie tyle samą kwotą, co tzw. „good value for money".

8. Na ile ważnym jest posiadanie przez program MBA lub uczelnię akredytacji?

Nawet w Polsce jest już dziś taki wybór programów MBA, że potencjalnym kandydatom trudno zdecydować który z nich będzie najbardziej odpowiedni dla ich rozwoju. Akredytacje pozwalają odróżnić te najbardziej wartościowe programy MBA, które zostały naprawdę dogłębnie sprawdzone i ocenione przez międzynarodowe instytucje akredytujące programy z całego świata i dlatego powinny
odgrywać bardzo istotną rolę w decyzji o wyborze programu. W latach 90. zdecydowana większość osób podejmowała studia MBA z myślą o krajowym rynku pracy. Wzrost mobilności Polaków, otwarcie granic sprawiają, że obecnie często deklarowanym motywem jest chęć uzyskania pracy poza granicami kraju. Stąd istotna jest międzynarodowa renoma programu MBA. Coraz lepsza rozpoznawalność, również w Polsce, uznanych i cenionych instytucji akredytujących potwierdzających jakość studiów MBA, oznacza konieczność posiadania takiej akredytacji.

9. Jakie Pana zdaniem są powody podjęcia studiów MBA przez uczestników?

Ukończenie studiów MBA nie daje już gwarancji natychmiastowego awansu. Staje się powoli warunkiem koniecznym zrobienia kariery w biznesie, a niekiedy po prostu przywraca poczucie bezpieczeństwa w miejscu pracy. Rozważając zatem możliwość podjęcia studiów MBA trzeba zadać sobie pytanie o osobiste cele, jakie chcemy dzięki nim osiągnąć. Niezależnie od tego, czy naszym zamiarem jest awans w firmie, znalezienie lepszej pracy, zrobienie kariery w Europie czy na świecie, czy po prostu utrzymanie obecnego stanowiska, trzeba taką decyzję poprzedzić dokładną analizą.

10. Kto Pana zdaniem jest najlepszym kandydatem na studia MBA i dla kogo są te studia przeznaczone?

Uczestnikami tych programów powinni być praktycy z minimum kilkuletnim doświadczeniem, bo tylko wtedy studia te są naprawdę efektywne. Kandydaci na studia MBA na naszej uczelni należą najczęściej do jednej z dwóch grup. Pierwsza, to grupa osób, które jakiś czas temu ukończyły studia ekonomiczne lub z zakresu zarządzania i chciałyby poszerzyć lub unowocześnić swoją wiedzę. Druga grupa to osoby, które nie mają wykształcenia biznesowego, a chciałyby awansować i wiedzą, że bez odpowiedniej wiedzy biznesowej nie będzie to możliwe. Do tej grupy należą głównie osoby z wykształceniem technicznym, a ostatnio również coraz częściej informatycy czy mówiąc ogólniej osoby z wykształceniem w zakresie nowych technologii. Myślę, że jest to spowodowane szybkim rozwojem tych dziedzin, a co za tym idzie rosnącym zapotrzebowaniem na kadrę zarządzającą. Różnorodność branż, w których pracują osoby studiujące MBA jest pozytywnym czynnikiem wpływającym na możliwość wymiany doświadczeń między uczestnikami programu.
Podsumowując, trudno precyzyjnie wskazać najlepszych, modelowych kandydatów, ale na pewno ważne jest, aby każdy z nich posiadał doświadczenie, silną motywację, był dojrzałym człowiekiem, które chce i umie się uczyć.

11. Czego można nauczyć się na studiach MBA?

Klasyczne programy MBA o charakterze ogólnym kładą nacisk na integrację różnych obszarów wiedzy oraz ścisłe łączenie treści teoretycznych z praktyką i rozwojem szeroko rozumianych umiejętności menedżerskich. Studenci przechodzą praktyczny trening rozwiązywania trudnych przypadków biznesowych, uczą się negocjować, radzić sobie w kryzysowych sytuacjach - jednym słowem zdobywają konkretne umiejętności. Pracując w grupach, korzystają z doświadczeń kolegów i uczą się zasad dobrego współdziałania.
Dzięki studiom MBA zyskuje się nie tylko wiedzę i praktyczne umiejętności, ale zdobywa się też okazję do nawiązania bardzo istotnej w biznesie sieci kontaktów. Absolwenci podkreślają ponadto, że dobrze prowadzone studia doskonalą tak ważną w ciągu całego życia umiejętność uczenia się. A przecież ukończenie programu nie gwarantuje raz na zawsze sukcesu. Bez ciągłego aktualizowania i zdobywania wiedzy - a więc umiejętności i potrzeby, którą powinno się wynieść ze studiów - zarówno menedżer, jak i zatrudniająca go organizacja, nie mogą marzyć o realizacji dalekosiężnych celów biznesowych.
Studia przygotowują do bycia liderem. Lider potrafi szybko reagować na procesy zachodzące nie tylko w jego firmie czy branży, ale także w całym otoczeniu biznesowym. Aby jednak skutecznie zarządzać należy myśleć szeroko - mieć nie tylko wiedzę, ale przede wszystkim umiejętność otwarcia się na nowe, czasami wręcz niemożliwe rozwiązania. Wszak zarządzanie strategiczne wymaga spojrzenia globalnego. Umiejętność takiego spojrzenia pozwala na dostrzeganie procesów zachodzących także w innych dziedzinach niż ta, w której obecnie się pracuje, i na możliwości wdrożenia ich we własnej branży w taki sposób, by uzyskać nową, lepszą jakość.

12. A co po studiach MBA? Czy absolwenci studiów MBA są dobrze przygotowani do zmieniających się warunków na rynku pracy?

Absolwenci studiów MBA są dobrze przygotowani do zmieniających się warunków na rynku pracy. Dzieje się tak dzięki temu, że oprócz gruntownej wiedzy wynoszą z programu szereg umiejętności uniwersalnych, takich jak umiejętność dokonywania wnikliwych analiz i syntez, krytyczne myślenie, umiejętność prowadzenia badań, skuteczne komunikowanie się i wiele innych.
To w znacznym stopniu zmniejsza ich przywiązanie do jednego miejsca pracy czy nawet branży, nie mówiąc już o przygotowaniu do założenia własnej firmy. Niewątpliwie pozytywny wpływ na umocnienie pozycji absolwenta na rynku pracy ma osławiony „MBA networking" oraz doświadczenia i kompetencje zdobyte dzięki internacjonalizacji studiów.

Dziękuję za rozmowę